Wiem,co czujesz...Inteligencja emocjonalna

Czy byliście kiedyś zaskoczeni, dowiadując się, że kolega zaliczany do grona najlepszych studentów na roku jest niewyróżniającym się pracownikiem, a przeciętniak odnosi sukcesy zawodowe? Dzięki badaniom wiemy już, że to możliwe, a nawet bardzo prawdopodobne. Wszystkiemu „winna” jest inteligencja emocjonalna (EQ), a właściwie jej brak.

Amerykański psycholog Daniel Goleman, badając losy absolwentów Harvardu, doszedł do wniosku, że niejednokrotnie świetne wyniki w nauce i wysoki poziom inteligencji racjonalnej (IQ) nie przekładają się na sukcesy w życiu zawodowym i prywatnym. Dlaczego? Jak się okazuje, w tym wypadku decydującą rolę odgrywa umiejętność radzenia sobie w życiu „praktycznym”, czyli konkretny zbiór cech, uzdolnień i umiejętności, składający się na coś, co Goleman nazwał inteligencją emocjonalną (EQ).

Inteligentny emocjonalnie, czyli jaki?

Zgodnie z zaproponowaną przez Golemana definicją inteligencja emocjonalna to „zdolność rozpoznawania przez nas naszych uczuć i uczuć innych osób, zdolności motywowania się i kierowania emocjami zarówno naszymi, jak i osób, z którymi łączą nas jakieś więzi”. 

Składowe inteligencji emocjonalnej: 

• samoświadomość – poprawna samoocena, rozpoznanie swoich emocji, preferencji, możliwości, umiejętności i obiektywna ich ocena, poczucie własnej wartości;
• samoregulacja – panowanie nad swoimi impulsami, samokontrola, zdolność do kierowania swoimi emocjami, elastyczność w dostosowywaniu się do zmian; ta umiejętność pomaga w szybszym wracaniu do równowagi, np. po niepowodzeniu czy innym trudnym emocjonalnie doświadczeniu;
• motywacja wewnętrzna – inicjatywa, dążenie do osiągnięć, zaangażowanie, poczucie sprawstwa, optymizm, dzięki któremu nawet chwilowe porażki nie przeszkadzają w dążeniu do celu i nie odbierają wiary w możliwość odniesienia sukcesu; osoby posiadające tę umiejętność są bardziej zaangażowane, wytrwałe i uzyskują lepsze wyniki w pracy;
• empatia – umiejętność rozumienia cudzych emocji, uczuć i potrzeb, współodczuwania ich, szybkiego wychwytywania stanu emocjonalnego innych i adekwatnego reagowania na ten stan; osoby empatyczne skuteczniej komunikują się z innymi, łatwiej przeciwdziałają konfliktom i rozwiązują je;
• umiejętności społeczne – tworzenie więzi, umiejętność współpracy, łatwość nawiązywania i podtrzymywania relacji, wpływanie na innych; te umiejętności pozwalają na skuteczne przewodzenie i budowanie zespołowości, przekonywanie innych do angażowania się w realizację wspólnych celów.

I Ty możesz mieć wysokie EQ! 

Każda z tych cech pomaga nam zarówno w życiu zawodowym, jak i prywatnym, dlatego warto poświęcić chwilę na autorefleksję i odpowiedzieć sobie na pytanie, które z nich rozwinęliśmy już do satysfakcjonującego nas poziomu, a nad którymi jeszcze powinniśmy popracować. Właśnie, to dobra wiadomość: inteligencję emocjonalną można i warto rozwijać!

Inteligencję emocjonalną można ćwiczyć i rozwijać!

Jak rozwijać inteligencję emocjonalną

1. Ucz się rozpoznawać i nazywać swoje emocje
   Możesz prowadzić zapiski, w których zanotujesz, jakie emocje wywoływały w Tobie różne wydarzenia czy myśli, do jakich decyzji czy zachowań doprowadziły. Cenne może być zwrócenie uwagi, jakie towarzyszyły im odczucia fizyczne (uczucie zimna, suchość w ustach itp.). Dzięki tym sygnałom możesz szybciej i celniej rozpoznawać swoje emocje i jeśli trzeba – skierować je na inne tory.
2. Pracuj nad samokontrolą
   Jeśli już umiesz rozpoznać i nazwać swoje emocje, to kolejnym krokiem jest umiejętność radzenia sobie z nimi w optymalny sposób. Czasem najskuteczniejszym sposobem jest wstrzymanie się od natychmiastowej reakcji i odczekanie kilku czy kilkunastu minut. Odczuwanie negatywnych emocji jest naturalne i nie ma w tym nic złego. Ważne jest natomiast, by nauczyć się rozładowywać je w zdrowy i bezpieczny sposób. Poszukaj takiego, który jest dla Ciebie najlepszy i najskuteczniejszy: głębokie oddychanie, odliczanie do 10, zmęczenie się podczas treningu sportowego, taniec, sprzątanie mieszkania, głośny śmiech, medytacja. Możliwości jest naprawdę sporo.
3. Obserwuj emocje innych
   Zwróć uwagę na to, jak inni reagują na Ciebie w różnych sytuacjach, co mówi ich mowa ciała, mimika, ton głosu. Naucz się je nazywać – to pomaga w prowadzeniu konstruktywnego dialogu, zwłaszcza podczas trudnych emocjonalnie rozmów. Łatwiej wówczas uniknąć rzucania oskarżeń i zaogniania konfliktów.
4. Rozwijaj empatię
   Aktywnie słuchaj, proś o informację zwrotną, staraj się wchodzić w cudze buty. Zastanawiaj się, jak byś się czuł w danej sytuacji na miejscu Twojego rozmówcy, jakie emocje by Ci towarzyszyły. Staraj się dawać innym pozytywne sygnały – uśmiech, cierpliwe i uważne wysłuchanie pomagają w budowaniu pozytywnych relacji.

W rozwijaniu niektórych aspektów inteligencji emocjonalnej pomogą Ci szkolenia e-learning dostępne w ILC: 

• „Efektywna komunikacja”
• „ABC Emocji” (materiały i nagranie webinarium)
• „Rosnę, bo chcę – bycie uważnym na siebie i na otoczenie”
• „Radzenie sobie ze stresem”

Chcesz wiedzieć więcej?

Jeśli tak, to polecamy książki Daniela Golemana „Inteligencja emocjonalna” i „Inteligencja emocjonalna w praktyce” (w wersji elektronicznej dostępne w ebookpoint BIBLIO).

Marta Bobowska-Michalik, Learning & Development Expert Team – Centrum Eksperckie HR

Ten artykuł pochodzi z wydania 3/2021 - przejdź do wydania