Czy banki i inwestorzy finansowiuratują klimatOpinie ekspertów ING

Przyjęło się stwierdzenie, że sektor finansowy (bankowy) odgrywa rolę katalizatora transformacji gospodarek w kierunku niskoemisyjnym i osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wobec nowych regulacji o zrównoważonym finansowaniu i zmian strategii korporacyjnych instytucji finansowych w kierunku zrównoważonym (także w naszym banku!) rola świata finansów staje się bardziej sprawcza, a nie tylko wspomagająca zmianę. 

Oczywiście wpływ instytucji finansowych na klimat ma głównie charakter pośredni – poprzez finansowanie, nie zaś własne operacje. Zgodnie z raportem think tanku CDP z wiosny 2021 roku emisje gazów cieplarnianych powiązane ze wszystkim usługami pośrednictwa finansowego są średnio 700 razy większe niż emisje z własnych operacji instytucji finansowych. W porównaniu z przemysłem, transportem czy rolnictwem sektor usług, w tym usługi finansowe, charakteryzuje niska emisyjność. Działalność banku nie wymaga przecież spalania paliw kopalnych na dużą skalę, a generowane emisje są związane z energią potrzebną do ogrzania, oświetlenia biur czy działania sprzętu elektrycznego i komputerów oraz używaniem środków transportu.

Konieczna bliska współpraca

Pośredni wpływ na emisje stwarza konieczność bliższej współpracy instytucji finansowych z podmiotami w ramach całego łańcucha dostaw i wspierania inwestycji w czystą energię, zrównoważony transport czy ekologiczne rolnictwo. Zapewnienie finansowania dotyczy zarówno zwiększenia inwestycji w już dostępne i sprawdzone technologie (np. fotowoltaika, energia z wiatru na morzu, zielone budynki), jak również wsparcie komercjalizacji technologii, które są obecnie w fazie demonstracyjnej. Można tu wymienić przykładowo technologie magazynowania energii, wychwytywania i składowania emisji czy produkcję i nowe zastosowania wodoru. 

Konieczna jest bliższa współpraca instytucji finansowych z podmiotami w ramach całego łańcucha dostaw i wspierania inwestycji w czystą energię, zrównoważony transport czy ekologiczne rolnictwo.

Net-Zero Banking Alliance 

W kwietniu 2021 roku kilkadziesiąt banków globalnych zobowiązało się do wspólnego celu neutralności klimatycznej w swoich pożyczkach i portfelach inwestycyjnych do 2050 roku. Do Net-Zero Banking Alliance – zorganizowanego pod parasolem programu środowiskowego ONZ-UNEP – dołączyły do tej pory 53 banki (w tym także ING) z 27 krajów, które stanowią prawie jedną czwartą globalnych aktywów finansowych (37 bilionów dolarów amerykańskich). Uwiarygodnienie tego zobowiązania w perspektywie połowy stulecia wymaga także przyjęcia celu pośredniego na rok 2030 lub nawet wcześniej.

Globalni inwestorzy instytucjonalni też przekierowują portfele

Przekierowanie strumienia finansowania w kierunku zrównoważonym widać również w portfelach globalnych inwestorów instytucjonalnych. Według szacunków Bloomberga globalne aktywa zrównoważone (tzw. sustainable investing assets) w 2020 roku przekroczyły 35 bilionów dolarów i w porównaniu z rokiem 2016 wzrosły o 50 proc. W 2020 roku około jednej drugiej tej kwoty stanowiły inwestycje inwestorów amerykańskich, około jednej trzeciej przypadało na inwestorów z Europy, reszta – na inwestorów z Japonii, Kanady, Australii i innych (niż Japonia) krajów azjatyckich. 

Wpływ pandemii COVID-19

Pandemia COVID-19 miała istotny wpływ na działalność firm i instytucji finansowych, ale nie zmieniła trendu zwiększania ich zaangażowania zrównoważonego. Badanie globalne ING przeprowadzone w ok. czterystu korporacjach i u stu instytucjonalnych inwestorów finansowych pokazuje, że w wielu podmiotach pandemia i inne wydarzenia 2020 roku przyspieszyły działania zgodne z zasadami ESG (environmental, social, governance). 
Badanie we wspomnianych stu instytucjach finansowych z ekspozycjami na całym świecie objęło osoby pracujące na stanowiskach kierowniczych. Ich firmy miały siedziby w Stanach Zjednoczonych (35 proc. respondentów), Wielkiej Brytanii (15 proc.) oraz w Australii, Singapurze, Hongkongu, we Francji i w Niemczech (po 10 proc.). Uczestnicy badania reprezentowali fundusze emerytalne (42 proc.), ubezpieczycieli (32 proc.), biura rodzinne (23 proc.) i państwowe fundusze majątkowe (3 proc.). 

Kryteria ESG w portfelu inwestycyjnym 

Na pytanie, czy pani/pana firma stosuje kryteria ESG w portfelu inwestycyjnym, wszyscy ankietowani bez wyjątku odpowiedzieli twierdząco. Co ciekawsze, około jednej czwartej firm zadeklarowało, że wydarzenia roku 2020, takie jak pandemia COVID-19, recesja gospodarcza czy ruch społeczny Black Lives Matter w Stanach Zjednoczonych, istotnie wpłynęły na ich praktyki inwestowania ESG – dla prawie połowy wpływ ten był umiarkowany, a dla pozostałych żaden.

Źródło: ING (kwiecień 2021), Now or never. A new bar for sustainability. How companies and investors are rethinking sustainability strategy in the post-pandemic landscape.

Coraz większe znaczenie kryteriów ESG 

Kryteria ESG mają coraz większe znaczenie w praktykach inwestorów instytucjonalnych, choć nie musi się to przekładać na szybkie, automatyczne decyzje o zwiększeniu ogólnej alokacji inwestycji ESG w ich portfelach. W naszym badaniu tylko 16 proc. badanych stwierdziło istotny wpływ ostatnich wydarzeń na zwiększenie ogólnej alokacji inwestycji ESG w portfelu. 
Niemniej publiczne zobowiązania firm inwestorów instytucjonalnych na rzecz osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku zostały skoordynowane w ramach inicjatywy ONZ Net-Zero Asset Owner Alliance, uruchomionej we wrześniu 2019 roku. W programie tym uczestniczy obecnie 40 inwestorów instytucjonalnych, którzy łącznie zarządzają aktywami o wartości 6,6 biliona dolarów. 

Coraz bardziej ambitne cele i działania

Coraz częściej pojawiają się informacje publiczne o nowych, bardziej ambitnych celach czy działaniach członków tej inicjatywy. Przykładowo, po lipcowej publikacji alarmistycznego szóstego raportu IPCC o zmianach klimatu i ich przyczynach największy duński prywatny fundusz emertytalny PFA przyjął plan bardziej agresywnych redukcji emisji gazów cieplarnianych. Plan ten będzie wdrażany poprzez ograniczenie emisji związanych z posiadanymi papierami udziałowymi i dłużnymi oraz nieruchomościami.  

Świat potrzebuje agresywnych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych.

Sektor finansowy odgrywa istotną rolę sprawczą

Świat potrzebuje agresywnych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych, aby odwrócić trend wzrostowy globalnych emisji w dekadzie lat 2020. Bez takiego przełomu niemożliwe będzie ograniczenie globalnego ocieplenia o 1,5-2,0˚C zgodnie z porozumieniem paryskim. Sektor finansowy czy inwestorzy finansowi nie są przy tym tylko katalizatorem zmian. We wdrożeniu zielonej transformacji odgrywają istotną rolę sprawczą. 

Leszek Kąsek, starszy ekonomista ING