Miej odwagębyć odważnym!Wartości Pomarańczowego Kodu
Męstwem odznaczają się żołnierze na polu walki albo osoby, które walczą o najwyższe wartości. Taką postawą, na szczęście, nie musimy się wykazywać na co dzień, ale odwagą – jak najbardziej. Czasami jednak trudno się na nią zdobyć. Dlaczego tak jest? Czy odwagi można się nauczyć? Dlaczego warto być odważnym?
Czym właściwie jest odwaga? Wielu z nas kojarzy ją z męstwem, a nawet brawurą. Ale choć to wyrazy bliskoznaczne, to nazywają różne zachowania. Na krańcu skali znajdziemy brawurowe akcje, bardzo ryzykowne, często nieprzemyślane i niepotrzebne. I choć zdarza się, że brawura przynosi pozytywne skutki, to wiążące się z nią niepewność efektów i wysokie prawdopodobieństwo niepowodzenia podpowiadają, by wybrać inną drogę. Męstwem wykazują się żołnierze na polu walki i osoby walczące o najwyższe wartości, często płacąc za to najwyższą cenę. Dla każdego z nas odwaga może opisywać różne zachowania czy łączyć się z wieloma emocjami: strachem, gdy sytuacja jest nowa, nieznana, lub z radością, poczuciem wartości czy dumą, gdy działanie przyniosło pozytywny skutek. I mimo że różnie czujemy i rozumiemy odwagę, to z pewnością możemy odnaleźć wiele dobrego w jej codziennym praktykowaniu!
Odwaga wyjścia (poza strefę komfortu)
Pierwszą korzyść możemy zauważyć w sferze indywidualnej, kiedy odwaga buduje naszą osobistą wartość, hartuje ducha i zachęca do samorozwoju.
Dorota Jezierzańska, IT Area Lead w Departamencie Aplikacji Detalicznych, tak definiuje odwagę: „Odwaga to dla mnie ujarzmianie swoich obaw, strachów, słabostek, własnych ograniczeń czy też zmiana przyzwyczajeń. Odwaga sprawia, że podejmuję działania, które wyciągają mnie ze strefy komfortu, ale w zamian dają mnóstwo zadowolenia i pozytywnej energii. Odwaga to siła napędowa do podejmowania nowych wyzwań i mierzenia się z kolejnymi strachami o wielkich oczach”.
Odwagą wykazujemy się przy podejmowaniu każdej decyzji – zawsze tam, gdzie pojawiają się niepewność, ryzyko, gdzie wychodzimy poza rutynę. Kiedy nasze działanie niesie ze sobą koszt. Bez względu na to, czy jest to koszt finansowy, moralny, psychiczny czy fizyczny.
Odwagą jest więc rozpoczęcie czegoś nowego z ryzykiem niepowodzenia. Na przykład podjęcie się nauki nowej umiejętności czy zmiany dotychczasowego sposobu działania. Początek może wiązać się z dyskomfortem, będziemy pełni wątpliwości i pytań: Czy podołam? Czy warto? Jednak efekt da nam często powód do dumy – wzmacniając poczucie własnej wartości.
Pytania dla Ciebie
- W jakich sytuacjach wykazałeś/wykazałaś się ostatnio odwagą?
- Jakie towarzyszyły Ci emocje?
- Co pozytywnego wydarzyło się w Twoim życiu w związku z tym?
Odwaga kolejnego kroku (konsekwencja)
Druga korzyść pojawia się, kiedy doskonalimy się w konsekwencji działania. To wartościowe zarówno dla osób, które wyznaczają sobie ambitne cele i dążą do ich realizacji, jak i dla ich zespołów, organizacji czy społeczności, którym te cele służą. Odwagą może być także proces akceptacji konieczności przejścia do kolejnego etapu.
Joanna Tworzydło-Dziadkiewicz, Principal Expert – Change Portfolio Consultancy – Centre of Expertise Transformation & Change, o konsekwencji w odwadze mówi tak: „Ponieważ najczęściej w życiu motywuje mnie odpowiedzialność, to zwykle nie rozpatruję sytuacji w kontekście lęku czy strachu, a raczej konieczności zrobienia czegoś, aby zmienić konkretną sytuację lub stan rzeczy w inną sytuację lub stan rzeczy. Odwaga dla mnie jest więc umiejętnością wyznaczenia – uświadomienia sobie i mentalnej wewnętrznej zgody – i wykonania kolejnego niezbędnego kroku zbliżającego mnie do osiągnięcia celu, który sobie założyłam”.
Bycie konsekwentnym w wyznaczaniu celu i jego realizacji często niesie ze sobą koszt emocjonalny – przekonywania samego/samej siebie. Ale podobnie może być także, kiedy porzucimy temat z powodu braku odwagi do jego kontynuowania.
Pytanie dla Ciebie
- Którą drogę częściej wybierasz?
Odwaga w komunikowaniu się (informacja zwrotna)
Trzecia korzyść z bycia odważnym ujawnia się, gdy próbujemy zmienić siebie lub zespół na podstawie informacji zwrotnej. Co ważne, nie zawsze chodzi o zmianę. Czasem wręcz o kontynuację tego, co dobre, inspirujące dla innych i wartościowe.
Odwagi wymaga podzielenie się ze współpracownikiem informacją zwrotną – bez znaczenia czy tą wzmacniającą, czy z prośbą o zmianę. To umiejętność jasnego i transparentnego powiedzenia sobie i innym, że coś nie działa, nie jest skończone czy nie będzie działało zgodnie z wymaganiami klienta. Odwaga to także umiejętność jasnego powiedzenia klientowi, że się myli, czy podzielenia się wnioskami podczas spotkań zespołowych (na przykład na ceremonii retrospekcji).
To bardzo popularna ostatnio idea radykalnej szczerości, której autorką jest Kim Scott: „Radykalna szczerość to coś, co dzieje się samo, gdy połączymy dwa elementy: osobistą troskę z bezpośrednią konfrontacją. Radykalna szczerość buduje zaufanie. To taki sposób prowadzenia komunikacji, który wzmacnia relacje, a jednocześnie pomaga osiągać zakładane wyniki”.
Odwagi wymaga też prośba o informację zwrotną w stosunku do siebie. A to dopiero pierwszy krok. Bez niego kolejne, czyli zmiana swoich zachowań czy postaw w oparciu o otrzymane wskazówki, rady, sugestie, jest praktycznie niemożliwa.
Pytania dla Ciebie
Zakończył się proces Step-Up. Mieliśmy wiele momentów, aby wykazać się odwagą i skorzystać z informacji zwrotnej. Spróbuj odpowiedzieć na te pytania:
- Na ile odważnie podzieliłaś/podzieliłeś się tym, co w głowie i w sercu?
- Jak dalece, planując podzielenie się swoją perspektywą, wzięłaś/wziąłeś pod uwagę dobro osoby, której dotyczyła?
- Jak zebrałaś/zebrałeś informacje zwrotną dotyczącą siebie i co z nią zrobisz?
Odwaga w przyznaniu się do błędu
Kolejny benefit, jaki niesie ze sobą bycie odważnym, to efekty prowadzenia eksperymentów, czyli zmiany w organizacji, ulepszenia i innowacje (pamiętajmy, że często mają wpływ na życie pracowników, ich rodzin, naszych klientów i ich rodzin, społeczeństwa itd.). Nie byłyby możliwe bez konfrontacji z rzeczywistością oraz przyznania się do porażek i błędów.
Stanisław Wójcik, Expert Lead – Compliance, Center of Expertise Compliance, o odwadze myśli tak: „Odwaga jest dla mnie synonimem słowa działanie. Odwaga to umiejętność przedstawienia swojej opinii w sytuacji, kiedy inni myślą inaczej, ale to również umiejętność przyznania się do błędu”.
To właśnie przyznanie się do tego, że coś poszło inaczej, niż oczekiwaliśmy, jest jednym z motorów zmian i poszukiwania drogi do doskonalenia. Punkt, w którym mówimy, że my czy otaczający nas świat jesteśmy niedoskonali, to początek wielu innowacji, ponieważ aby coś zmienić, trzeba zauważyć potrzebę zmiany.
Dlaczego zatem takie trudne jest podążanie za myśleniem Edisona, który odkrył 999 sposobów na to, by nie wynaleźć żarówki, czyli pomylił się wielokrotnie i odważnie się do tego przyznawał?
Pytanie dla Ciebie
- Jak przezwyciężasz obawę przed utratą opinii znającego się na rzeczy eksperta?
Odwaga w poszukiwaniu pomocy
To ostatnia z korzyści, na którą chcemy zwrócić uwagę. Jesteśmy świadomi tego, że odwagi wymaga działanie sieciowe i nawiązywanie współpracy z każdym – bez względu na jego stanowisko, wiek, doświadczenie. Dlaczego? Przecież przyznanie, że brakuje nam kompletu informacji albo że nie wiemy lub nie umiemy wszystkiego zrobić, brzmi jak potwierdzenie faktu. Nie zawsze jednak zwrócenie się po pomoc przychodzi nam z łatwością, a przecież korzystanie (odważne) z sieci kontaktów, nawiązywanie współpracy z osobami z różnym doświadczeniem, wiedzą i talentami niesie bardzo dużo wartości płynących z różnorodności.
Pytanie dla Ciebie
- Spójrz w głąb siebie i odpowiedz sobie, jak często korzystasz z tego potencjału?
Odwaga? Ale po co mi to?
Nie będzie nadużyciem, jeśli stwierdzimy, że odwaga jest postawą bardzo potrzebną w pędzącym świecie pełnym oportunizmu i relatywizmu. To też jedna z kluczowych wartości naszego Pomarańczowego Kodu, czyli systemu wartości, jaki wyznajemy w ING.
Dlaczego? Dlatego, że patrzenie na jutro jako nieprzewidywalne, ekscytujące, bycie gotowym do działania z zakasanymi rękawami, oczekiwanie nieoczekiwanego i nieustanne podważanie status quo decydują o wartości, którą się dzielimy i na której budujemy. Przedsiębiorczość, eksperymentowanie i poszukiwanie nowych sposobów działania ma duży i namacalny wpływ na funkcjonowanie naszych zespołów i całej organizacji.
Odwaga jest nam potrzebna jak powietrze. Bez niej nie zmienimy na lepsze ani siebie, ani naszego otoczenia.
Stanisław Wójcik
I mimo że opinia Brene Brown (badaczka i autorka, która specjalizuje się w problematyce wstydu i odwagi) wskazująca, że: „Odwaga to wybór. Możemy mieć albo odwagę, albo komfort. Nie można mieć jednego i drugiego”, niesie ze sobą bardzo wiele racji, to wybór zachowań nieodważnych (tchórzliwych) też niesie ze sobą koszt (koszty). Jak często źle się czujemy, gdy wybieramy drogę łatwiejszą, ale niezgodną z naszymi wartościami, niezgodną z nami samymi?
Zapamiętaj!
Na koniec jeszcze jedna ważna refleksja – odwaga może stać się brawurą (a ta często przynosi negatywne konsekwencje), gdy opieramy się na niej samej bez zadbania o zdobycie niezbędnych kompetencji, praktycznych umiejętności i solidnego przygotowania do działania (np. aby przeprowadzić trudną rozmowę, musimy wiedzieć, jak ją poprowadzić, przemyśleć, co zrobić, by zwiększyć prawdopodobieństwo osiągnięcia celu, a uniknięcia pogłębienia problemu, przygotować się, by zarządzić swoimi emocjami itd.). Pamiętajmy więc o tym, że odwaga w oderwaniu od budowania konkretnych umiejętności (związanych z przedmiotem/podmiotem aktu odwagi) jest tylko fragmentem ważnej całości.
Odwaga to umiejętność, więc można ją rozwijać i wzmacniać.
Zostawiamy Cię z myślą, że odwaga to umiejętność, więc można ją rozwijać i wzmacniać. Jak więc rozpoczniesz swoją przygodę bycia odważnym?
Anna Orlikowska, Izabela Olech-Pytkowska, Piotr Drosdzol, Centrum Eksperckie – Way of Working
Artykuł pochodzi z wydania 5/2021 https://baska.ing.pl/